W polskich muzeach przechowuje się ok. 20 milionów muzealiów, a liczba ta stale rośnie. Tylko niewielka ich część jest eksponowana na wystawach, większość znajduje się w magazynach. Tylko największe muzea dysponują przestrzenią magazynową o warunkach klimatycznych gwarantujących bezpieczeństwo zbiorów, nieliczne zaś posiadają własne pracownie konserwatorskie i digitalizacyjne.
Idea powstania PANOPTIKUM – centrum kompetencji dla muzeów, wzorowanego na podobnych, funkcjonujących m.in. w Danii, Holandii czy Finlandii, narodziła się w Departamencie Dziedzictwa Kulturowego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i była odpowiedzią na realne potrzeby polskich muzeów. Jej realizację powierzono ówczesnemu Narodowemu Instytutowi Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów (obecnie Narodowy Instytut Muzeów). W 2022 roku przeprowadzono postępowanie przetargowe, które wyłoniło generalnego wykonawcę budynku w systemie „projektuj i buduj”.
Zadanie zostało dofinansowane jako projekt „Panoptikum – centrum kompetencji dla muzeów – wspomaganie muzeów w procesie innowacji i na rzecz rozwoju społeczno-gospodarczego” w ramach programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko. Wydatki ogółem w ramach projektu: 183 812 624,62 zł, w tym wydatki kwalifikowane: 50 480 000,00 zł, z czego dofinansowanie UE to 40 237 608,00 zł, a wkład własny (dofinansowanie z budżetu państwa): 10 242 392,00 zł.
Projekt PANOPTIKUM jest częścią i komplementarnym uzupełnieniem inwestycji pn.:
Budowa Centralnego Magazynu Muzealnego w Warszawie.
Dofinansowanej ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z budżetu państwa. Data podpisania pierwszej umowy inwestycyjnej: luty 2019 r. Wartość dofinansowania 216 753 902 zł, całkowita wartość inwestycji 264 848 542 zł.
