„Immunitet muzealny" – ochrona prawna rzeczy ruchomych o wartości historycznej, artystycznej lub naukowej wypożyczonych z zagranicy na wystawę czasową organizowaną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (rozdział 4a ustawy o muzeach). Immunitet zabezpiecza wypożyczony obiekt, na czas trwania wystawy, przed roszczeniem osób trzecich. Głównym celem wprowadzenia tej procedury administracyjnej jest ułatwienie, a w przypadku niektórych krajów spełnienie koniecznego warunku wypożyczenia obiektów z kolekcji zagranicznych.
Podstawę prawną „Immunitetu muzealnego” stanowią:
- Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustaw regulujących warunki dostępu do wykonywania niektórych zawodów ( Dz.U. z dnia 30 września 2015 r. poz. 1505).
- Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz.U. 1997 nr 5 poz. 24 z późn. zm.),
- Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, z dnia 14 października 2015 r., w sprawie w sprawie wniosku o objęcie ochroną prawną rzeczy ruchomej o wartości historycznej, artystycznej lub naukowej, wypożyczanej z zagranicy na wystawę czasową organizowaną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
- Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, z dnia 14 października 2015 r., w sprawie wzoru zawiadomienia o wwiezieniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i wzoru zawiadomienia o wywiezieniu z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rzeczy ruchomej o wartości historycznej, artystycznej lub naukowej, wypożyczanej z zagranicy na wystawę czasową organizowaną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, objętej ochroną prawną (Dz.U.2015 poz.1769) oraz rozporządzenie zmieniające (Dz.U.2019 poz.305)
- Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, z dnia 14 października 2015 r., w sprawie karty ewidencyjnej rzeczy ruchomej o wartości historycznej, artystycznej lub naukowej, wypożyczanej z zagranicy na wystawę czasową organizowaną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, objętej ochroną prawną
Aby wszcząć procedurę ochrony prawnej rzeczy ruchomych o wartości historycznej, artystycznej lub naukowej wypożyczanych z zagranicy na wystawę czasową organizowaną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej należy złożyć stosowny wniosek (formularz w załączniku poniżej), co najmniej sześć miesięcy przed planowanym wwozem obiektów na teren RP.
Integralną częścią wniosku są poniższe załączniki:
1) potwierdzona za zgodność z oryginałem kopia umowy warunkowej wypożyczenia albo umowy przedwstępnej wypożyczenia rzeczy ruchomej;
2) potwierdzona za zgodność z oryginałem kopia pozwolenia na wywóz rzeczy ruchomej z kraju będącego miejscem jej stałego przechowywania albo oświadczenie właściciela lub posiadacza tej rzeczy, że jej wywóz nie wymaga takiego pozwolenia;
3) oświadczenie wnioskodawcy, że rzecz ruchoma:
a) nie figuruje jako poszukiwana w krajowym wykazie zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem,
b) nie figuruje jako poszukiwana w krajowym rejestrze utraconych dóbr kultury,
c) nie jest poszukiwana jako polska strata wojenna,
d) nie figuruje jako poszukiwana w bazie Interpolu „Stolen Works of Art”;
4) kopia aktu o utworzeniu jednostki organizacyjnej będącej wnioskodawcą – w przypadku gdy jednostka ta jest instytucją kultury, której organizatorem w rozumieniu art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2012 r. poz. 406, z późn. zm.2)) nie jest minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego;
5) oświadczenie właściciela rzeczy ruchomej, że rzecz ruchoma:
a) jest jego własnością,
b) jest wolna od obciążeń prawa i nie podlega zajęciu w trybie przepisów o egzekucji sądowej lub o postępowaniu egzekucyjnym w administracji,
c) pochodzi z legalnych wykopalisk lub została pozyskana w inny legalny sposób – w przypadku rzeczy ruchomej będącej zabytkiem archeologicznym, w rozumieniu art. 3 pkt 4 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2014 r. poz. 1446, z późn. zm.3));
6) fotografie rzeczy ruchomej przedstawiające rzecz ruchomą z przodu, z tyłu i z boku, wykonane na jednolitym tle, w dobrej ostrości, w rozdzielczości co najmniej 5 Mpx i w formacie co najmniej 9 × 13 cm albo wydrukowane w rozdzielczości co najmniej 300 dpi
7) W przypadku gdy wnioskodawca wypożycza rzecz ruchomą od podmiotu, który nie jest jej właścicielem, do wniosku dołącza się także zgodę właściciela rzeczy ruchomej na jej wypożyczenie.
Każdy obiekt, który ma zostać objęty ochroną prawną, musi mieć osobny zestaw wszystkich wymaganych załączników.