Z tego typu systemami spotkał się zapewne każdy muzealnik. Dla niewtajemniczonych SSP to w głównej mierze czujniki wykrywające pożar (zwane automatycznymi ostrzegaczami pożarowymi) oraz przyciski wywołujące alarm (zwane ręcznymi ostrzegaczami pożarowymi). W rzeczywistości to tylko część skomplikowanego systemu, mającego za zadanie wykrycie objawów wystąpienia zagrożenia pożarowego, poinformowanie o nim oraz zainicjowanie zaplanowanych na wypadek pożaru działań. O systemie sygnalizacji pożaru możemy mówić wówczas, gdy cały system zostanie wyposażony w urządzenia przekazujące na miejscu informację o wykrytym zagrożeniu oraz dodatkowo w urządzenie nadawcze przekazujące alarm do Centrum Monitorującego, współpracującego z najbliższą jednostką Straży Pożarnej. Istota budowy i działania tego typu systemu sprowadza się do umiejscowienia w obszarze, który ma być strzeżony przed pożarem, czujników oraz łatwo dostępnych przycisków na wypadek konieczności wykrycia zagrożenia pożarem przez osobę przebywającą w pomieszczeniu. Sygnał wysyłany przez te urządzenia trafia do centrali systemu. Jest analizowany w oparciu o wzór postępowania, jaki zastosowano. W przypadku muzeów wywołanie stanu alarmu pożaru przez centralę systemu powinno skutkować przekazaniem takiej informacji do jednostki Państwowej Straży Pożarnej, uwidocznieniem takiej informacji na dostępnych wyświetlaczach systemów oraz poinformowanie o alarmie osób przebywających na miejscu za pomocą sygnalizacji dźwiękiem i światłem z urządzeń zwanych sygnalizatorami. System z reguły wygląda następująco:
Uzupełniając informacje wskazane w powyższej przykładowej strukturze systemu należy doprecyzować, iż urządzenia wykrywające zagrożenie pożarowe (automatyczne ostrzegacze pożarowe) oraz przekazujące informacje o wykrytym zagrożeniu pożarowym (ręczne ostrzegacze pożarowe) mogą być podłączone do centrali w sposób konwencjonalny lub z nadaniem adresu. Jest to uzależnione od rodzaju centrali. W przypadku gdy podłączamy na jednym przewodzie (tzw. pętli) urządzenia systemu adresowalnego, mamy możliwość zidentyfikowania danego urządzenia (jego numer-adres) i precyzyjnego określenia miejsca wystąpienia zdarzenia. W systemie konwencjonalnym urządzenia podłączone do jednego przewodu (tzw. linii) są traktowane zbiorowo – sygnał z jednego ostrzegacza skutkuje informacją o zadziałaniu linii, na której się znajduje.
Poszczególne urządzenia łączone są odpowiednimi przewodami, o odpowiednich parametrach ogniowych, określonych w stosownych normach i przepisach. Ważne, że nie ma konieczności prowadzenia oddzielnych przewodów dla każdego ostrzegacza pożarowego z osobna. Na jednym przewodzie można zamontować większą liczbę urządzeń, dzięki czemu można użyć mniej kabla i łatwiej wkomponować go w strukturę obiektu. Tak jak w przypadku innych systemów, istnieje możliwość bezprzewodowego połączenia poszczególnych części systemu w jedną całość, jednak w przypadku muzeów to rozwiązanie jest stosowane rzadko.
System sygnalizacji pożaru jest podstawą do stworzenia bardziej rozbudowanych systemów kompleksowej ochrony przez pożarem i jego skutkami, składających się z Systemów Automatyki Gaszenia, Systemów Oddymiania Grawitacyjnego i innych. Najważniejsze, by wszystkie urządzenia posiadały deklarację zgodności z właściwymi normami – PN-EN 54, a urządzenia określone odrębnym wymogiem (centrala, ręczne ostrzegacze pożarowe) – świadectwo dopuszczenia do stosowania w ochronie przeciwpożarowej.